गाउँको दुरदराजदेखि काठमाडौंको सिंहदरबारसम्म

यस धर्तीमा समय समयमा प्रेम ,मानव कल्याण, अहिंसा र न्यायका प्रतिमुर्तिहरु जन्मने गर्दछन् । यसै क्रममा गुरुजी श्री मंगलदास महाराजको जन्म वि.सं १९५३ आश्विन शुक्ल द्वादशीका दिनमा पुर्वी नेपालको इलाम जिल्ला अन्तर्गतको मेहेलबोटे भन्ने स्थानमा भएको थियो । उहाँका पिताको नाम कल्याणदास सापकोटा र माताको नाम नर्वदा थियो । गुरुजीको उमेर डेढ वर्षको भएपछि कल्याणदासजी नेपालबाट बसाइँ सरेर सपरिवार आसामपुग्नुभयो। त्यहाँ गुरु पीताम्बरदासजीसँग साक्षत्कार भयो। त्यसपछि आसाम रांशालीमागुरुजी सपरिवार निजानन्द धर्ममा दीक्षित हुनुभयो । आश्विन शुक्ल द्वादशीका दिन विश्व जगतले सम्झनै पर्ने दिन गुरुजी श्री मंगलदासजी महाराजको स्मृति दिवस मनाइन्छ ।

समाज सेवा , प्रेम, अहिंसा र न्यायका लागि उहाँका सेवा मुलक कार्यहरूमा मन्दिर, सत्संग भवन, प्रार्थना भवनको निर्माण र सञ्चालनद्वारा आध्यत्मिकताको विकास , विद्यालयको स्थापना गरेर शिक्षाको प्रचार गर्नु, विशेष रूपमा नारी शिक्षाको महत्व कायम गर्नु , बृद्ध आश्रमको स्थापना गरेर वृद्धहरूको सम्मान र सेवा गर्नु , संस्कृत विद्यालयको स्थापना गरेर हिन्दू धर्म संस्कृति र संस्कृतको सम्बर्द्धनमा महत्वपुर्ण योगदान रहेको छ । अस्पतालको स्थापना र संचालनद्वारा जनस्वास्थ्यको रक्षा , धार्मिक साहित्यको लेखन र प्रकाशनद्वारा धार्मिक जनचेतना जागृत, धार्मिक प्रचारकहरू तयार गरेर भावी पिंढीलाई धर्मको विकासमा मार्ग दर्शन , श्री कृष्ण प्रणामी बाइजुराज महिला समिति, प्रणामी यसवाहरुलाई गोलवद्ध गर्दै सामाजिक कार्यमा अहोरात्र लाग्न श्री कृष्ण प्रणामी युवा संघ गठन गरेर महिला र युवालाई संगठित रूपमा धार्मिक सेवामा लगाउनु , भागवत र गीताका माध्यमबाट धर्म संस्कृतिको रक्षा गर्नु, तारतमवाणीको तालिम र गायनको परिपाटी कायम गरी महामति प्राणनाथको सन्देश व्यापक बनाउनु , महिला र युवा प्रचारकलाई व्यासासनमा बसाएर नारी र युवालाई समान अधिकारको बोध गराउनु ,अनाथहरूको संरक्षण गरी मातापिताको स्नेह दिनु र शिक्षित बनाउनु ,समय र श्रमलाई सधैं महत्त्व दिनु , सादगी र सरल जीवनयापन गर्नु गराउनु वाहाँका प्रमुख सेवामुलक कार्यहरु रहेका छन् ।

गुरुजी श्री मंगलदासजी महाराजजी एक प्रतिष्ठित गुरु र साधक थिए। उनले जीवनमा ध्यान र साधनामा महत्वपूर्ण योगदान दिएका थिए। उनका उपदेशहरूले धेरै व्यक्तिहरूलाई आध्यात्मिक मार्गमा अघि बढ्न प्रेरित गरेका छन्।गुरुजीको शिक्षाले भक्तिभाव र सदाचारको महत्त्वलाई जोड दिएको छ। उनले मानवता र प्रेमको सन्देश फैलाउनमा ध्यान केन्द्रित गरे। उनका अनुयायीहरूले उनका शिक्षालाई जीवनमा लागू गरेर सकारात्मक परिवर्तन ल्याएका छन्।गुरुजीको जीवन र शिक्षाले एकता, शान्ति र मानवतासँगको सम्बन्धको महत्त्वलाई उजागर गर्दछ। आज पनि, उनका उपदेश र शिक्षाहरूले धेरैलाई जीवन सफल बनाउन प्रेरित गरेको छ ।

उनले बचपनदेखि नै ध्यान र साधनामा रुचि राख्न थालेका थिए। युवावस्थामा उनले धेरै गुरुहरूको संगति गरेर गहिरो ज्ञान र अनुभूति हासिल गरे। उनका प्रमुख उपदेशहरूमा आत्मज्ञान, भक्ति, र सेवा को महत्व छ। गुरुजीले जीवनलाई साधारण तरिकामा बाँच्नका लागि सधैं प्रेरित गरिरहन्थे। उनका अनुसार, सच्चा सुख भौतिक वस्तुमा होइन, आन्तरिक शान्ति र सन्तोषमा हुन्छ।

गुरुजीको ध्यान र साधनाका विधिहरू धेरै अनुयायीहरूले अपनाएका छन्। उनले ध्यानमार्फत आत्मा र परमात्माको एकता अनुभव गर्नको लागि विशेष ध्यान विधिहरूको विकास गरेका थिए। उनका शिक्षाहरूले मानसिक शान्ति, भावनात्मक स्थिरता, र आत्म–साक्षात्कारमा मद्दत पुर्याउँछन्।

श्री मंगलदासजी महाराजजीले सामाजिक सेवामा पनि ठूलो योगदान दिएका छन्। उनले गरिब र दुःख भोगीरहेका व्यक्तिहरूका लागि विभिन्न सेवामुलक कार्यक्रमहरू चलाएका छन्। उनका अनुयायीहरूले समाजमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउने उद्देश्यले अनेकौं परियोजनाहरू सञ्चालन गरेका छन् ।गुरुजीको शिक्षाहरू अहिले पनि धेरैको जीवनमा प्रेरणादायक छन्। उनका विचार र सिद्धान्तहरूले आध्यात्मिक यात्रामा अगाडि बढ्न र जीवनको गहिराई बुझ्नमा मद्दत गर्छन्। उनका अनुयायीहरू उनलाई श्रद्धाका साथ सम्झन्छन् र उनको शिक्षालाई जीवनमा लागू गर्न प्रयास गरिरहन्छन्।

गुरुजीको शिक्षाहरूले विभिन्न आयाममा प्रभाव पार्छन्। उनका उपदेशहरूमा शान्ति, प्रेम, र सद्भावको सन्देश प्रमुख छन्। उनले जीवनको कठिनाइहरूलाई सामना गर्नका लागि सकारात्मक दृष्टिकोण अपनाउनका लागि सधैं प्रेरित गरिरहनु भएको छ।गुरुजीको ध्यान विधि विशेष रूपमा सरल र व्यावहारिक छ। उनले अनुयायीहरूलाई ध्यानमा नियमितता र दृढता कायम राख्नको लागि सधैं प्रेरित गरेका छन्। ध्यानले मानसिक तनाव कम गर्न र आत्मसमर्पणको अनुभव गर्न मद्दत पुर्याउँछ। यसकै फलस्वरूप, उनका अनुयायीहरूले जीवनमा आनन्द र सन्तोषको अनुभूति गरेका छन्।

उनको शिक्षाहरूले ध्यान र साधनाको महत्व मात्र होइन, दैनिक जीवनमा नैतिकता र सदाचारको मूल्य पनि उजागर गर्छन्। गुरुजीका अनुसार, सही आचरण र आन्तरिक शुद्धता नै आध्यात्मिक विकासको आधार हो। उनले सधैं भजन, कीर्तन, र सामूहिक साधना गर्ने महत्त्वलाई जोड दिएका छन्, जसले समुदायमा एकता र प्रेमको भावना स्थापित गर्छ।

गुरुजीको समाज सेवा प्रतिको लगाव अत्यन्त महत्वपूर्ण थियो। उनले शिक्षा, स्वास्थ्य, र गरिबी हटाउने कार्यक्रमहरूमा सक्रिय रूपमा संलग्न भएर मानवताको सेवामा आफूलाई समर्पित गरे। उनका अनुयायीहरू पनि समाजमा सेवा गर्ने कार्यमा समर्पित छन्, जसले समाजमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउन मद्दत पुर्याउँछ ।उनका विचार र सिद्धान्तहरूलाई फैलाउनका लागि विभिन्न संघ–संस्थाहरू र कार्यक्रमहरू सञ्चालन भइरहेका छन्। गुरुजीका शिक्षाहरूले मात्र धार्मिक भावनालाई होइन, मानवता र सम्पूर्ण विश्वको कल्याणको सन्देश पनि प्रदान गर्छन्।

गुरुजीको ध्यान र साधना विधिहरूलाई धेरै अनुयायीहरूले अपनाएका छन्। उनले साधना गर्दा नियमितता र समर्पणको महत्त्वलाई स्पष्ट गरेका छन्। ध्यानका माध्यमबाट आन्तरिक शान्ति प्राप्त गर्न, मनको स्थिरता र भावनात्मक सन्तुलन कायम गर्न मद्दत पुग्छ। यसका लागि उनले सरल तर प्रभावकारी विधिहरूको विकास गरेका छन्, जसले प्रत्येक व्यक्तिलाई ध्यानमा समर्पित गर्न सजिलो बनाउँछ। गुरुजीको शिक्षा र उत्थानका कार्यक्रमहरूले युवाहरूमा जागरूकता फैलाएका छन्। उनले शिक्षा र ज्ञानको महत्वलाई सधैं प्राथमिकता दिएका छन्। उनका अनुयायीहरूले विद्यालय र शिक्षण संस्थाहरू खोल्नमा सहयोग गरेका छन्, जसले गरिब र ग्रामीण क्षेत्रमा शिक्षा पहुँचाउने लक्ष्य राख्दछ।

मंगलदासजीको उमेर पाँच वर्षको भएपछि पिताजीले उहाँलाई अक्षरारम्भ गराउनुभयो । पिता पुत्रको मिलन धेरै कालतक रहन पाएन । वि.सं. १९५८ मै पिता कल्याणदासको धामगमन भयो । परिवारमा ठूलो आघात पर्यो। दयनीय अवस्थामा केही वर्ष बिते। उहाँको परिवार रांशालीबाट तेजपुर आयो । त्यहाँबाट महात्मा श्री रंगीदाससँगै मंगलदासजीको परिवार पन्ना धाम पुग्यो। करीब १२ वर्षको उमेर भएपछि गुरुजीको खोजमा मंगलदासजी महामंगलपुरी धाम सूरत जानुभयो । त्यहाँ गुरु पीताम्बरदासजीलाई भेट्न पाउँदा अत्यन्त खुसी हुनुभयो । सुरुमा उहाँले गुरुसँग वाणीको तालिम लिनुभयो ।केही समयपछि मंगलदासजी सूरतबाट जामनगर पुग्नुभयो । त्यहाँ पुगेर गादीपति श्री सुखलाल महाराजको छत्रछायामा रही तारतमसागरको वृहत तालिम लिनुभयो । ६ महिनापछि उहाँ पद्मावती पुरी, पन्नामा फर्किनुभयो । त्यहाँ रहँदा गुरु पीताम्बरदासको पत्र आयो । उहाँ बीतकको पाठ छोडेर सूरत जानुभयो । सूरत पुग्दा गुरुजी धाम गइसक्नु भएको पाउनुभयो । हृदयमा दुःख भयो। गुरुजीको सम्झनामा अखण्ड पारायण गर्नुभयो । सूरतका गादीपति पीताम्बरदास महाराजको धाम गमनपछि श्री रंगीदास महाराजलाई सूरतका गादीपति बनाइयो ।

सूरतका गादीपति पीताम्बरदास महाराजको धाम गमनपछि माताजीसँगै ब्रह्मचारी मंगलदास मातृ भूमि नेपालमा फर्किएर मानव कल्याणमा लाग्नु भयो । केही समय नेपालमा रहेर कालिम्पोङ्‌ इच्छे वस्तीमा माताजी राजबाईलाई भेट्न जानुभयो । पुनः सूरत फर्केर गणदेवी, वलसाड, अंबाला, बहावलनगर, नागौर आदि नगरका प्रणामी मन्दिरमा पुजारीको रूपमा रहनुभयो । पछि मेरतामा पुगेर वि.सं. १७३१ देखि रेखदेख नगरिएको मन्दिरको जीर्णोद्धार गर्नुभयो । त्यहाँबाट गुरुजी बनारस र चारै धामको पैदल यात्रा गर्दै हरिद्वार पुगेर गंगा किनारमा दिगम्बर भेशमा रहनुभयो । त्यहाँ रहँदा उहाँलाई भारतको पूर्वोत्तर दिशामा गएर जागनी गराउने प्रेरणा मिल्यो । हरिद्वारमै उहाँकी माताजीसँग भेट भयो । त्यहाँबाट दुवैजना पन्ना धाम जानुभयो । पन्नाबाट नेपाल हुँदै उहाँहरू कालिम्पोङको इच्छे वस्ती पुग्नु भयो र कृष्ण प्रणामी मन्दिर सम्हाल्नु भयो ।वि.सं. २०२२ मा गुरुजीले सिलिगुडीमा श्री कृष्ण प्रणामी मन्दिर निर्माण गराउनु भयो। सिलिगुडी मन्दिरमा स्वस्थानी पूर्णिमाको दिनमा वार्षिक मेला गर्ने परम्परा रह्यो । उहाँले अनाथ आश्रमको सुरुवात गराउनु भयो । वि.सं. २०२५ मा गुरुजीले धर्म प्रचार गर्न पूर्वी नेपालका धुलावारी, बुधबारे, शनिश्चरे, दुवागढी आदिको भ्रमण गर्नुभयो ।गुरुजीका हजारौं शिष्य भए । तिनमा पं. हिमकर शास्त्री, पं, भवानी शंकर सापकोटा, पं. सूर्यभक्त सापकोट, श्री माणिकदास, श्री राजदास, श्री राधिकादास, श्री सदानन्द महाराज, श्री टहल किशोर, श्री मोहन प्रियाचार्य, डा. तिलक चैतन्य आदि प्रमुख प्रचारकका रूपमा प्रतिष्ठित हुनुभयो । त्यस्तै उहाँले अनेकौं महिला प्रचारिका तैयार गराउनुभयो । तिनमा माताजी प्रभावती बाई, गुरुमा वसन्त प्रभा, माताजी सरस्वती बाई, गीता बाई, सेवा बाई, भीमा बाई, शान्ति सिंह, तारा घिमिरे, मीरा बाई, शकुन्तला बाई, कृष्णा बाई, लक्ष्मी बाई आदि महिला प्रचारिका तयार हुनुभयो ।

समाज सेवा, मानव कल्याण, अहिंसा र प्रेमका लागि मंगलदास गुरुजीले अनेकौं सुधारका काम गर्नुभयो । उहाँले गौशाला र विद्यार्थीको लागि आश्रमको निर्माण गराउनु भयो। दार्जीलिङ, सिक्किम, आसाम, नेपाल, भुटान आदि स्थानको भ्रमण गरेर मानव कल्याण र अहिंसाको लागि प्रचार गर्नुभयो । कालिम्पोङ्‌ बजारमा मंगलधाम स्थापना गर्दै अहिंसा , शन्ति, मानव कल्याण र न्यायका लागि अनेकौँ तह र तप्काका व्यक्तिलाई प्रणामी धर्ममा दीक्षित गराउनुभयो । उहाँले वि.सं. २००१ मा ‘प्रणामी बालिका विद्या मन्दिरको स्थापना गर्नुभयो । गुरुजीले बेला बेलामा भारतका अन्य स्थानको पनि जागनी कार्यका लागि भ्रमण गर्नुभयो । बम्बइको भुलेश्वर मन्दिरमा रहेर उहाँले ‘प्रार्थना पुष्पाञ्जालिर ‘आत्म सोपान नामका किताब लेखेर प्रकाशन गराउनुभयो । गुरुजीले पैदलै हिँडेर अमरनाथको यात्रा पूरा गर्नुभयो । त्यहाँबाट फर्केर लुधियाना, अमृतसर, जालन्धर आदि स्थानमा कृष्ण प्रणामी धर्मको प्रचार गर्नुभयो । वि.सं. २०१३ मा उहाँकी जननीको धाम गमन भयो ।

वि.सं. २०२९ मा गुरुजीले गुरुजी प्रणामी मिसन ट्रष्टको स्थापना गर्नुभयो । गुरुजीले ‘तुम सेवासे पाओगे पार मार्गलाई अगाडि बढाउनुभयो । गुरुजीले सबैलाई समाज सेवा गर्न प्रेरणा दिनु हुन्थ्यो। उहाँले मन्दिरको साथै स्कूल, आश्रम, धर्मशाला, गौशाला, अस्पताल आदिको स्थापना गराउनुभयो। वि.सं. २०३५ मा गुरुजीले इटहरीमा बुढी गंगाको किनारमा श्रीकृष्ण प्रणामी मुक्ति धामको स्थापना गर्नुभयो । भारतस्थित पन्नामा पनि धर्मशालाको निर्माण वि.सं. २०३५ मै गराउनुभयो । सिलिगुडीमवि.सं. २०३८ मा १०८ पारायण गराउनु भयो । वि.सं. २०३९ मा गुरुजीबाट मासिक पत्रिका ‘राजविद्याको प्रकाशन शुरु गर्नु भयो । ।

धर्मको नाममा पशुपक्षीको बली दिने प्रथा, जातपातका आधारमा गरिने भेदभाव र छुवाछुत जस्ता कुरीतिहरू तथा कर्मकाण्ड मात्रलाई धर्म मान्ने चलन रहेको क्षेत्रमा विभेद हटाउन गुरुजी अहोरात्र लागि पर्नुभएको हो । उहाँले विभिन्न जातजाति, भाषाभाषी जनतामा आध्यात्मिक जागरणको लागि मन्दिर निर्माण गर्ने, नारी शिक्षामा जोड दिन कन्या पाठशाला खोल्ने, अनाथ बालबालिकाको लागि सेवा आश्रम सञ्चालन गर्ने, गौशाला, निःशुल्क औषधालय र सेवामुलक यस्ता अनेकौ कार्य गर्नुभयो । मानव कल्याण, देश सेवा र समाज सेवा, जीवनको लक्ष्य हुनुपर्छ भन्ने विश्वासका साथ उहाँ कर्मक्षेत्रमा लाग्नुभयो । उहाँ धार्मिक साहित्यका प्रचारक आध्यात्मिक ज्ञानको वैज्ञानिक तथा व्यवहारिक प्रयोग कर्ता र जीव हिंसाका कट्टर विरोधी हुनुहुन्थ्यो । गुरुजी मंगलदास, क्रषिमुनि र महात्माको तपोभूमि नेपालको गौरव हुनुहुन्छ।

८९ वर्षको लामो जीवन यात्रामा समाजका सबै तह, वर्ग र सम्प्रदायहरूबाट उहाँ सम्मानित हुनुहुन्छ। उहाँको स्मृतिमा कालिम्पोङमा मंगलधाम र मेहेलबोटे इलाममा मंगल मन्दिर , सुनसरी जिल्लाको इटहरी उपमहानगरपालीकामा मुक्तिधाम, झापाको भद्रपुरमा मंगल पार्क निर्माण भएका छन्‌ । आज गुरुजीको नाम सुन्नाले मात्रै पनि विश्व जगत नतमस्तक हुन्छ ।सामाजिक कार्यका महानायक ,महान विचारक , दार्शनिक, सुधारक, अहिंसा,मानव कल्याण ,दया, सेवा , प्रेम र न्यायका युगिन धरोहर गुरुजीको कालजयी जीवनपद्धतिबाट पाठ सिकेर वैज्ञानिक अध्यात्मिक चेतनाको विजारेपणगरी जीवन मंगलमय बनाउन सकिन्छ ।वाहँको जीवन दर्शनबाट विश्व जगतले समाज कल्याण,सदाचार,नैतिकता, सहिष्णुता, विश्व वन्धुत्व, भाइचारा ,सामाजीक न्याय, सुशासन,मानव कल्याण, निष्ठा र असल आचरण जस्ता गुणहरु अवलम्वन गर्दै विश्वमा मानवतावाद, अहिंसावाद, सामाजिक प्रेम र सद्भाव ग्रहण गर्न आवश्यक छ ।

गुरुजीले विभिन्न साधनाहरूमा ध्यान केन्द्रित गरेर अनुयायीहरूलाई आत्मशुद्धताको अनुभव गराउन मद्दत गरेका छन्। उनले ध्यानको माध्यमबाट आन्तरिक शान्ति प्राप्त गर्नका लागि विशेष विधिहरूको विकास गरेका थिए। उनका अनुयायीहरूले यस अभ्यासबाट सकारात्मक सोचको विकास भएको सन्देश प्रवाह गरेका छन् ।

ाज, गुरुजीको योगदान र शिक्षाहरूका लागि विविध चित्ताकर्षक कार्यक्रमहरू र समर्पित सभा आयोजना गरिन्छ, जसले उनलाई सम्झन र श्रद्धांजलि अर्पण गर्नको लागि अवसर प्रदान गर्दछ। उहाँको जीवन र शिक्षाले सबैलाई प्रेरित गरिरहेछ र सधैं संकल्प र श्रद्धाका साथ स्मरण गरिन्छ। गुरुजीको जीवनले धेरैलाई प्रेरणा दिएको छ। उनले जीवनका चुनौतीहरूको सामना गर्नका लागि धैर्य, साहस र प्रेमको महत्वलाई सधैं जोड दिएका छन्। उनका विचारहरूले मानिसहरूलाई एक अर्काप्रति सहानुभूति र सहयोग गर्नको लागि प्रोत्साहित गर्छन्।

गुरुजीको समाजसेवा गतिविधिहरूमा शिक्षा, स्वास्थ्य र गरिबी हटाउने कार्यक्रमहरू समावेश छन्। उनले कमजोर वर्गहरूको उत्थानको लागि विशेष ध्यान दिनुहुन्थ्यो। स्वास्थ्य शिविर, शिक्षा केन्द्र, र सामुदायिक सेवा कार्यक्रमहरूको आयोजना गरेर उनले गरिब र असहायहरूको जीवनमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउन प्रयास गर्नु भएको थियो ।उनको शिक्षाहरू आज पनि हामा्र लागि मार्गदर्शनको स्रोत हुन्। अनुयायीहरू उनलाई श्रद्धा र प्रेमका साथ सम्झन्छन् र उहाँका उपदेशलाई जीवनमा लागू गर्नको लागि प्रयासरत रहन्छन्।

गुरुजीको अनुयायीहरूको समाजले सधैं उहाँका सिद्धान्तहरू र शिक्षाहरूलाई फैलाउने काम गरिरहेको छ। यिनले सामूहिक साधना, भजन कीर्तन, र अन्य आध्यात्मिक गतिविधिहरूमा संलग्न भएर गुरुजीको सन्देशलाई जनसामान्यमा पुर्याउनको लागि प्रयत्न गरिरहेका छन्।गुरुजीको योगदान र शिक्षाहरू सधैं जीवित रहनेछन् र उहाँको उपदेशहरूले भविष्यका पुस्तालाई पनि मार्गदर्शन गर्नेछन्। उनको जीवनको प्रेरणादायक यात्रा आज पनि सबैलाई सन्देश दिनको लागि उपस्थित छ।

गुरुजीको जीवन र शिक्षाले आजको समाजमा पनि गहिरो प्रभाव पारिरहेको छ। उनले सधैं मानवता, प्रेम र सहिष्णुताको सन्देश फैलाउनका लागि कार्य गरे। उनको दृष्टिकोणले धार्मिक र सांस्कृतिक भिन्नताहरूलाई पन्छाएर एकता र भाइचारा स्थापित गर्नमा मद्दत गरेको छ।

उनको शिक्षामा प्रेम र करुणाको सन्देशको विशेष महत्व छ। गुरुजीले जीवनको सबै पक्षमा प्रेमको व्यवहार गर्नका लागि सधैं प्रेरित गरेका छन्। यसले व्यक्तिगत जीवनमा मात्र होइन, समाजमा पनि एकता र सद्भावना सिर्जना गर्न मद्दत पुर्याएको छ।

गुरुजीको समाजसेवामा मानवताको कल्याणको सन्देश छ। स्वास्थ्य शिविर, खाद्यान्न वितरण, प्राकृतिक विपद्बाट प्रभावित व्यक्तिहरूको सहयोगमा उनले महत्वपूर्ण योगदान गरेका छन्। यसका लागि उनका अनुयायीहरू पनि सधैं समाज सेवाका गतिविधिहरूमा लालयित छन् ।

गुरुजीले विभिन्न धर्म र सम्प्रदायका बीचमा सद्भाव र एकता कायम गर्नका लागि सधैं प्रयास गरेका छन्। उनका विचारहरूले मानिसहरूलाई एक अर्कासँग प्रेम र सम्मानका साथ बाँच्न प्रेरित गर्छ। उनले धर्मलाई केवल भक्ति र पूजा मात्र नमान्न, तर मानवताको सेवा गर्ने माध्यमका रूपमा लिएको बताए।

गुरुजीको जीवन र शिक्षालाई सम्झने र फैलाउने उद्देश्यले विभिन्न वार्षिक समारोह र कार्यक्रमहरू आयोजना गरिन्छ। ती कार्यक्रमहरूले अनुयायीहरूलाई एकत्रित गर्न, प्रेम र सद्भावना फैलाउन, र गुरुजीका उपदेशहरूलाई जीवनमा लागू गर्न प्रेरित गर्न मद्दत गर्छ।

गुरुजीको शिक्षाहरू सधैं जीवित रहनेछन्, र उहाँको योगदानले भविष्यका पुस्तालाई पनि मार्गदर्शन गर्नेछ। उहाँको जीवनको प्रेरणादायक यात्रा सबैका लागि एक अद्वितीय स्रोत बनेको छ।

गुरुजीले अनेकौ पुस्तक र लेखहरूमा आफ्ना विचार र शिक्षाहरूलाई प्रस्तुत गरेका छन्। यी सामग्रीहरूले अनुयायीहरूलाई दैनिक जीवनमा प्रेणना र मार्गदर्शन प्रदान गर्छ। गुरुजीका लेखहरूले आत्मज्ञान, भक्ति र सेवा विषयमा गहिरो ज्ञान प्रस्तुत गर्दछ, जसले धेरैलाई आध्यात्मिक यात्रा आरम्भ गर्न प्रेरित गरेको छ। गुरुजीले विभिन्न सामुदायिक संगठनहरू स्थापना गरेका छन् जसले मानवता सेवा र शिक्षा क्षेत्रमा काम गर्दछ। यी संगठनहरूले विभिन्न सामाजिक सेवाका गतिविधिहरू सञ्चालन गरेर गरिब र वञ्चित वर्गलाई सहयोग गर्ने काम गर्दैछन्। यसले समाजमा सुधार ल्याउन र सकारात्मक परिवर्तनको लागि उत्प्रेरकको रूपमा कार्य गर्छ।

गुरुजीले युवाहरूको सशक्तीकरणमा विशेष ध्यान दिएका छन्। उनले युवा पिढीलाई आध्यात्मिक, सामाजिक र शैक्षिक रूपमा सशक्त बनाउनका लागि विभिन्न कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरेका छन्। यसले युवाहरूलाई नेतृत्व, नैतिक मूल्य र समाजको उत्थानमा सक्रिय बनाउँछ। गुरुजीका अनुयायीहरूले भक्ति संगीत, कीर्तन र अन्य सांस्कृतिक कार्यक्रमहरूको आयोजना गरेर गुरुजीको सन्देशलाई विश्व जगतमा फैलाएका छन्। यी कार्यक्रमहरूले समुदायमा एकता र भाईचारा कायम गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ ।

गुरुजीका उपदेशहरूले मानसिक स्वास्थ्य र कल्याणको महत्वमा जोड दिन्छ। ध्यान, योग, र सकारात्मक सोचका माध्यमबाट मानिसहरूले मानसिक शान्ति र सन्तोषको अनुभव गर्न सक्छन्। गुरुजीको शिक्षाहरूले मानसिक समस्याहरूको सामना गर्न र स्वस्थ जीवन शैली अपनाउन प्रेरित गर्छ। गुरुजीको जीवनमा सामाजिक समर्पणको एक विशेषता रहेको छ। उनले सधैं समाजका दुःखी र गरिब वर्गको कल्याणका लागि काम गर्न प्राथमिकता दिएका छन्। यसका लागि उनले विभिन्न च्यारिटी कार्यक्रम र पहलहरू सञ्चालन गरेका छन्, जसले समाजमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउन मद्दत गरेको छ।

गुरुजी श्री मङ्गलदशजी महाराजजीको शिक्षाहरू सधैं प्रेरणादायक रहन्छन्। उहाँको जीवन र शिक्षाले आजको संसारमा प्रेम, शान्ति र मानवता को सन्देश फैलाउन सघाउँछ। उहाँका अनुयायीहरू सधैं उहाँको शिक्षालाई जीवनमा लागू गर्न र मानवताको सेवा गर्न तत्पर रहन्छन्। गुरुजीको जीवन र शिक्षाहरूले मानवता र सर्वसमाजको कल्याणको लागि समर्पणको उदाहरण प्रस्तुत गर्छ। यसले विश्वभरका मानिसहरूलाई उहाँप्रति आकर्षित गरेको छ र श्रद्धा र सम्मानका साथ उहाँलाई स्वीकार गर्ने प्रेरणा दिन्छ। गुरुजी श्री मङ्गलदशजी महाराजजीको शिक्षाहरू र जीवनशैलीले विश्वलाई एक नयाँ दृष्टिकोण र आध्यात्मिकता प्रदान गरेको छ, जसले सबैलाई एकत्रित गरिदिएको छ। यही कारण हो कि विश्वभरका मानिसहरू उहाँप्रति समर्पित छन्।

( उप्रेती कोष तथा लेखा नियन्त्रक कार्यालय मोरङका प्रमुख कोष नियन्त्रक हुन् ।)