जेलेन्स्कीको हत्या हुनेछ वा पुटिन सत्तामा हुनेछन्? यी ५ परिस्थितिमा युद्ध समाप्त हुन्छ !

Ghorahi cement

रुस र युक्रेनबीच युद्ध जारी छ । रुसले युक्रेनमा लगातार आक्रमण गरिरहेको छ । विश्व तेस्रो विश्वयुद्धको मुखमा उभिएको देखिन्छ । यस्तो अवस्थामा धेरैको मनमा एउटै प्रश्न छ, ‘रुस–युक्रेनबीचको यो युद्ध कहिलेसम्म चल्छ ? र यदि यो युद्ध समाप्त हुन सक्छ भने कसरी ?

बीबीसीको एक रिपोर्टमा यो युद्ध कहिले समाप्त हुन सक्छ भन्ने ५ अवस्था उल्लेख गरिएको छ । यी अधिकांश अवस्थाहरू एकदम डरलाग्दो देखिन्छ । जे होस्, यो स्पष्ट गर्नुहोस् कि यी सबै अवस्थाहरू केवल अनुमानहरू हुन्, काल्पनिक, तर यसले भविष्य बुझ्न मद्दत गर्न सक्छ।

वास्तवमा रुस र युक्रेनबीच चलिरहेको युद्धको असर दुई देशमा मात्रै सीमित रहने छैन् । त्यसैले विश्वको नजर रुस–युक्रेन संकटमा अडिएको छ र सबै विज्ञहरू आ–आफ्नो तरिकाले युद्धको प्रभाव बुझ्न खोजिरहेका छन् ।

परिदृश्य-१: छोटो युद्ध, द्रुत आक्रमण र युक्रेनको कब्जा

यस लिपि अन्तर्गत, रूसले छोटो र निर्णायक युद्ध लड्न सक्छ । उसले युक्रेन विरुद्धको आक्रमणलाई तिव्रता दिन सक्छ र ‘कीभ जितेर’ यो युद्ध चाँडै अन्त्य गर्ने घोषणा गर्न सक्छ । रूसी वायुसेना, जुन अझै पूर्ण रूपमा प्रयोग गरिएको छैन, पनि युद्धमा लगाउन सकिन्छ ।

युक्रेन कब्जा गरेपछि त्यहाँ मस्को समर्थक ‘कठपुतली’ सरकार स्थापना गर्न सकिन्छ । यदि राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीको हत्या भयो वा उनले देश छोडे भने, त्यस अवस्थामा पनि रूसले युद्ध समाप्त गर्न सक्छ। युद्ध समाप्त भएपछि रुसी राष्ट्रपति पुटिनले युक्रेनमाथि आफ्नो नियन्त्रण कायम राख्न केही सेनालाई त्यहाँ बस्न दिनेछन् ।

परिदृश्य-२ : लामो युद्ध

यो युद्ध लामो समयसम्म तान्न सक्ने आशंका छ । रुसी सेनाले भारी नोक्सान भोग्न सक्छ र कीभ जस्ता शहरहरू कब्जा गर्न लामो समय कुर्नुपर्नेछ । रुसले सन् १९९० को दशकमा चेचन्यामा यस्तो अवस्थाको सामना गरेको थियो । यो पनि सम्भव छ कि युक्रेनी सुरक्षा बलहरूले प्रभावकारी विद्रोहीको भूमिका लिने र रूसी सैनिकहरूलाई धेरै समस्या निम्त्याउने छन्। त्यहाँ पश्चिमी देशहरूबाट युक्रेनलाई हतियार र गोला बारुदको निरन्तर आपूर्ति थियो ।

परिदृश्य 3: यूरोपीय युद्ध

युक्रेनपछि रुसी राष्ट्रपति पुटिनले अन्य छिमेकी राष्ट्रलाई पनि कब्जामा लिने प्रयास गर्ने सम्भावना पनि छ । तिनीहरूको अर्को लक्ष्य मोल्डोभा र जर्जिया हुन सक्छ। यद्यपि, यी दुई देश नाटोको हिस्सा होइनन्। तर पुटिनले पश्चिमी हतियार युक्रेनलाई हतियार दिने प्रतिक्रियामा स्थापित लिथुआनिया जस्ता नेटो सदस्य बाल्टिक राष्ट्रहरूमा सेना पठाउने धम्की दिन सक्छन्। जुन रुसका लागि नाटोसँग निकै खतरनाक र जोखिमपूर्ण युद्ध साबित हुन सक्छ । यद्यपि यसको सम्भावना कम छ, तर यदि पुटिन युक्रेनमा पराजित भए भने, उनले अनुहार बचाउनका लागि यी कदमहरू पनि लिन सक्छन्।

परिदृश्य- 4: कूटनीतिक समाधान

एक साताभन्दा बढी समयदेखि चलिरहेको रुसो–युक्रेन युद्धको कूटनीतिक समाधान अझै हुन सक्ने सम्भावना पनि छ । हालै संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेर्रेसले भने- “अहिले बन्दुकले कुरा गरिरहेको छ, तर वार्ताको बाटो सधैं खुला हुनुपर्छ।”

यहाँ युद्ध अन्त्यका लागि धेरै तहमा वार्ता भइरहेको छ । फ्रान्सका राष्ट्रपति म्याक्रोनले राष्ट्रपति पुटिनसँग फोनमा कुराकानी गरेका छन् । बेलारुस सीमामा वार्ताका लागि रुसी र युक्रेनी अधिकारीहरूले पनि भेट गरेका छन्। चीनले पनि यस विषयमा हस्तक्षेप गर्न सक्छ र मस्कोलाई सम्झौता गर्न दबाब दिन सक्छ।

युक्रेनले क्रिमिया र डोनबासका केही भागहरूमा रुसी सार्वभौमसत्ता स्वीकार गर्ने र पुटिनले युक्रेनी स्वतन्त्रता र युरोपसँगको सम्बन्धलाई गहिरो बनाउने अधिकारलाई स्वीकार गर्दै एउटा सम्झौता पनि हुन सक्छ। तर, यी सबै अझै काल्पनिक हुन्।

परिदृश्य-५: पुटिनको सत्ताबाट निष्कासन

युक्रेनसँगको युद्धका कारण पुटिनले रुसमा आफ्नो लोकप्रियता गुमाउने र सत्ता हातबाट निस्कने अवस्था पनि आउन सक्छ । यसबारे किंग्स कलेज (लन्डन)का युद्ध अध्ययनका प्राध्यापक सर लरेन्स फ्राइडम्यानले लेखेका छन्- “मस्कोमा जत्तिकै कीभमा शक्ति परिवर्तनको सम्भावना छ।”

युक्रेन युद्धमा हजारौं रुसी सैनिक मारिए, देशमाथि कडा आर्थिक प्रतिबन्ध लगाइयो भने पुटिनको लोकप्रियता निकै कम हुने उनीहरुको भनाइ छ । पुटिनलाई समर्थन गर्ने ठूला व्यवसायीहरूले पनि अब पुटिनले आफ्नो हित जोगाउन सक्दैनन् भन्ने लाग्न सक्छ। उनीहरूले पुटिनको पक्ष छोड्न सक्छन् ।

Shangri-la Development Bank Ltd.
Nepali patro