गाउँको दुरदराजदेखि काठमाडौंको सिंहदरबारसम्म

काठमाडौं । केही समय अघि काठमाडौंको शंखमुलमा एकजना मानिसको कोठामै मृत्यु भएको समाचार बाहिर आएको थियो । काठमाडौं महानगरपालिका–३१ शंखमूलमा एक व्यक्ति मृत फेला परेको बिभिन्न सञ्चारमाध्यमले समाचार लेखे । मृत फेला पर्नेमा मोरङको विराटनगर महानगरपालिका–३ घर भएका ४५ वर्षीय युवराज ढकाल थिए ।

उनी शंखमुलमा डेरा गरी बस्दै आएका थिए । उनी आफ्नै डेरा कोठामा मृत फेला परेको प्रहरीले बताएको थियो । यो बाहेक मृतकका बारे कुनै जानकारी आएन । र, कसैले खोजी पनि गरेन।

थप खोजी गर्दै जाँदा ढकाल भूमिसुधार मन्त्रालय अन्तर्गत रहेका एक जना अधिकृत थिए । सुरुमा उनले आत्महत्या गरेको पनि शंका गरियो । तर, पोष्टमार्टम रिपोर्टले भने मुटुमा समस्यमा भएर मृत्यु भएको बताएको पारिवारिक स्रोतले जानकारी दियो । मानसिक रुपमा दवाव झेलेका ढकालको मृत्युमा परिवारले पनि शंका गर्ने ठाउँ देखेको छ ।

उनको पीआइएस हेर्दा २३ बर्षे जागिरे जीवनमा बीस भन्दा धेरै कार्यालयमा हाजिर गरेका ती कर्मचारी पटक पटकको सरुवा र मिथ्या आरोपका कारण बिछिप्त बनेका थिए । उनको स्वास्थ्य स्थितिका बारे माथिल्लो निकायले पनि जानकारी राखेको पाईएन । पछिल्लो समय आफ्नै बिभाग र त्यहाँका हाकिमहरुले तनाव दिएको आफन्तहरुसँग बताउने गरेका थिए ।

यसरी असामान्य मृत्युवरण गर्न बाध्य भएका कर्मचारी ढकाल ०५९ चैत्रमा सरकारी सेवामा प्रवेश गरेका थिए । १८२१९० कर्मचारी संकेत नम्वर भएको ढकाल ईमान्दार मध्येकै कर्मचारी भएका उनका समकक्षी बताउँछन् ।

ललितपुर मालपोत कार्यालयमा कार्यरत थिए शाखा अधिकृत ढकाल । विभागीय आरोप र अनावश्यक सरुवाका कारण मानसिक तनावमा परेका ढकालले आत्महत्या गरेको सुरुमा चर्चा गरिएको थियो ।ढकाल ललितपुर मालपोतमा काम गर्थे । तर, उनलाई रातको समयमा अनधिकृत काम गरेको भन्दै मानसिक तनाव दिइएको बताउने गरेका थिए ।

यही आरोपमा त्यहाँ बाट अपमानजनक ढंगले सरुवा गरिएको थियो । सुरुवा स्वभाविक भएपनि मिथ्या आरोप लागेकामा ढकाल बैचनीमा थिए । बैचनी कै बेला उनलाई ललितपुरबाट कलंकी सरुवा गरियो । कलंकी पुगेकै बेला उनलाई लागेको आरोप मिथ्या भयो । बिभागले गरेको अनुसन्धानमा उनी निर्दोष देखिएका थिए । अथवा भनौं सफाई पाए ।

कलंकीको कार्यालयमा नियमित रुपमा काम गरिरहेका थिए । दुई महिनापछि पुनः पर्सा जिल्लाको मालपोत कार्यालयमा सरुवा गरियो । ललितपुरमा बस्दा उनले अनैतिक काम नगरेको बिभागका अनुसन्धानमा देखिए पनि उनी त्यही बेलादेखि असहज बनिसकेको उनलाई जान्नेहरु बताउँछन् । बदमाशीको पुष्टि नै नभएको र पटक पटक सरुवामा परेका ढकाल निक्कै तनावमा भएको पारिवारिक स्रोतले जनायो ।

सरुवा भएपछि उनी पर्सा गए । पर्सा पुगेपछि मानसिक तनाव झनै बढेको उनलाई जान्नेहरु बताउँछन् ।

परिवारसहित बस्न नपाउने स्थिति, लगातारको सरुवा, र विभागीय आरोपले उनको मानसिक अवस्था कमजोर बनाउँदै लग्यो । यिनै कारणले गर्दा उनको अस्वभाविक मृत्यु भएको सहजै अनुमान गर्न सकिन्छ ।

मानसिक तनावमा परेका व्यक्तिलाई लगातार सरुवा नगरेको भए उनी बाँच्न सक्ने संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयका एक उपसचिव बताउँछन् । परिवारको साथ चाहिने बेला उल्टो पटक पटक सरुवा गरेर घर टाढा जान दवाव दिनेहरु यसको दोषी हुने ती उपसचिवको भनाई छ ।

ढकालकी श्रीमती र एक सानो छोरा छन् । हाल उनको परिवार निकै कठिन अवस्थामा छ । सम्बन्धित निकायबाट सहानुभूति र न्यायको अपेक्षा गरिएको छ । यसवारे कसैको ध्यान गएको पाईँदैन ।

२०८१ चैत्र २७ को वेलुकी उनी मृत फेला परेका थिए । साँझ श्रीमती कोठा फर्कदा ढकालको शरिरमा सास थिएन । मृत्यु अघि जटिल रोग केही पनि थिएन ।
सामान्य बिसन्चो हुनेबाहेक अरु समस्या पनि थिएन । तर, अकालमा मृत्यु भयो त्यो पनि अस्वभाविक रुपमा । यसले चाहि शंका थपेको छ । सुरुमा त ढकालको आत्महत्या पनि भनियो । पोष्टमार्टमले मुटुमा रक्तप्रवाहमा समस्या भएर मृत्यु भएको कारण देखायो । यसलाई स्वभाविक मृत्यु मानिदैन । समस्यामा परेका उनका बारे माथिल्लो निकायले कुनै जानकारी राखेको छैन।

कर्मचारीको व्यक्तिगत सूचना प्रणालीको अभिलेख अनुसार ताप्लेजुङ्ग, पाँचथरहुँदै धेरै जिल्लाका सरकारी कार्यालयमा पुगेको देखिन्छ ।